Als geboren worden niet vanzelf gaat...

Als we over de geboorte praten, is het opvallend hoe dit steeds weer wordt bekeken vanuit

het standpunt van de moeder. Hoe de baby dit beleefde, is iets waar ​meestal minder ​bij wordt stilgestaan. Toch groeit het besef dat ​dit gebeuren een diepe emotionele en fysieke impact kan nalaten op moeder en kind.

Bij de geboorte staat de baby voor een grote uitdaging: hij moet zijn veilige en vertrouwde plekje verlaten en zijn weg zoeken doorheen een nauw geboortekanaal.

Hij moet de juiste draaibeweging maken om door het bekken te kunnen gaan terwijl hij steeds meer en meer verder geduwd voor door de contracties. Een stevige en forse druk duwen op zijn lichaam terwijl een hormonencocktail van moeder hem door dit proces ondersteunen.

Als een kindje zijn geboorte zelf kan initiëren en ook zelf kan volbrengen, dan geeft dit een enorme boost van zelfvertrouwen en eigenwaarde. Hij krijgt de kans om een sterke band met zijn mama op te bouwen.

Geboren worden Natuurlijk is niet elke geboorte even evident. Factoren zoals vroeggeboorte, navelomstrengeling, moeilijke ligging of een te nauwe doorgang kunnen het geboorteproces extra uitdagend maken. Soms is het zelfs nodig om hulpmiddelen te gebruiken zoals een vacuümpomp of tang of is een keizersnede noodzakelijk.

Zo’n geboorte is niet ​enkel voor de moeder, maar ​in vooral voor de baby erg ingrijpend. In sommige culturen wordt er vanaf het begin rekening gehouden met de impact van de geboorte en houden ze rituelen om dit proces te integreren. In onze Westerse cultuur is dit helaas veel minder bekend.

Natuurlijk proces

In onze cultuur wordt er steeds vaker ruimte geboden om het natuurlijke geboorteproces spontaan en ongestoord te laten plaatsvinden. Niet elke aanstaande moeder is hiertoe in staat. Angst en onzekerheden maken dat ze een ziekenhuis verkiest boven een thuisbevalling. In ​​​veel ziekenhuizen wordt elke moeder volgens hetzelfde protocol behandeld en wordt er nog te weinig aandacht besteed aan de noden van moeder en kind.

Vaak wordt ze op de rug gelegd, gemonitord, ondergaat ze ​standaardcontroles en allerhande interventies om de pijn te stillen, de weeën te versterken of de geboorte te bespoedigen. In ​een klinische omgeving, waar personeel in- en uitloopt, is ​het bijzonder moeilijk voor de aanstaande mama om tot zichzelf te komen en​ te vertrouwen op haar oerinstincten.

De controle komt in handen van het medische personeel en instructies worden gewoon opgevolgd door de moeder. Deze routineprocedures kunnen de arbeid zodanig verstoren, dat dit als een domino-effect gevolgen kan hebben op het hele verdere verloop van de bevalling: weeën die stilvallen, synthetische oxytocine die wordt toegediend, contracties die onnatuurlijk sterk doorkomen, minder afgifte van lichaamseigen hormonen, meer nood aan pijnstilling, ...

​Als de uitdrijving niet wil vlotten en het kindje in nood komt, ​moet het ​letterlijk ‘verlost ‘ worden door allerhande kunstgrepen. Er wordt dan krachtig op de buik geduwd, waarbij de baby ​doorheen de nauwe opening wordt geforceerd​.  Op z’n tere, kwetsbare hoofdje wordt een zuiger geplaatst. ​Uit alle macht wordt er getrokken. Soms schiet de zuiger los, tot meerdere malen toe… Een forse knip, verlostang of zelfs spoedkeizersnede zijn ​dan de enige uitweg.

Geboortetrauma

Dergelijke ervaringen kunnen bijzonder traumatisch zijn voor moeder en kind en nog lang daarna impact hebben op hun verdere functioneren. De pijn en angst kunnen op bepaalde momenten zo verschrikkelijk en overweldigend zijn, dat moeder en/of kind ​dissociëren en afstand nemen van elkaar en ze een minder goede band opbouwen. ​

Een baby is een ​uitermate sensitief en kwetsbaar wezentje, dat volledig in het nu leeft en cognitief totaal nog niet kan plaatsen wat er precies gebeurd is of waarom. Hij zal zich dit trauma ​dan ook niet bewust herinneren…. het ​blijft echter wel opgeslagen in het celgeheugen van zijn lichaam en zal tot uiting komen tijdens zijn verdere leven. Het bepaalt mede hoe een kind als persoon in de wereld zal komen te staan, welke vaste gedachten en gedragingen hij zal uiten. Hoe hij zichzelf ziet en waardeert.

'Lastig' gedrag

Een baby die zo'n trauma heeft meegemaakt, wil echt niet ‘lastig’ doen maar zal automatisch uiting geven van dit trauma in heel zijn lichaamstaal en gedrag. Deze baby’s huilen meestal veel en zijn vaak moeilijk ​troostbaar. Ze gaan op een bepaalde manier bewegen: ze overstrekken zich, leggen zich in een dwanghouding, gaan hoofdbonken of met hun hoofdje ergens tegenaan drukken,…

​Vaak lijkt zo’n baby heel erg ‘klamperig’ en kan hij onmogelijk worden neergelegd.

Maar ook het tegenovergestelde is mogelijk: een baby die veel slaapt of zich ‘afsluit’, die zich krijsend afwendt als hij aan de borst wordt gelegd of ​als je aan zijn hoofdje, nek of schouders komt. Een baby die compleet in paniek raakt wanneer je hem een truitje over het hoofd trekt, omdat ​dit herinneringen oproept aan de allesoverheersende angst en pijn van zijn geboorte of net heel passief zijn en 'braaf' lijken terwijl ze eigenlijk nog in shock zijn.

Als je je kindje niet getroost kan krijgen, dan ga je met een machteloos gevoel op zoek naar oplossingen. Jammer genoeg resulteert deze zoektocht vaak in het stoppen met borstvoeding, het uitproberen van verschillende voedingen en indikkingsmiddelen of het opstarten van medicatie, zoals bijvoorbeeld zuurremmers,… De wezenlijke hulpvraag van de baby wordt hierdoor jammer genoeg niet echt beantwoord…

Helen

Als de geboorte toch ​erg moeilijk was, neem dan alle tijd om dit proces te helen, zowel voor jezelf​ als voor je kindje.

Weet dat je baby je niet afwijst als ​hij zich ​afwendt of wanneer je hem niet getroost krijgt. ​Hij heeft het moeilijk en heeft je nu bijzonder nodig. Hem vasthouden en liefhebben​ ​betekent alles voor hem.

​Je baby heeft behoefte om dit trauma los te laten, het ​te ontladen en uit te huilen… Dit kan hij alleen maar in de liefdevolle nabijheid en geruststelling van jullie, zijn ouders. Geef ​je kindje de ruimte om deze gevoelens te uiten. Vertaal ​ze voor hem, ​geef woorden aan wat er gebeurde. Huil mee als je er behoefte aan hebt.  Adem mee met je baby. Laat samen los.

Minimaliseer het niet. ​Vertel hem dat je luistert. Dat je er bent voor hem. Dat hij nu veilig is, hier… dicht bij jou.

Zit je nog met veel verdriet, angst, schuldgevoelens of andere belemmerende​ gevoelens na je bevalling of heeft je baby het nog bijzonder moeilijk, blijf er niet mee zitten. Zoek een coach of therapeut met kennis van zaken en laat je begeleiden.